Λίγα λόγια για την αναπνοή
Η ζωή του ανθρώπου αρχίζει και τελειώνει με την αναπνοή. Παρόλο που το έμβρυο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, οξυγονώνεται μέσω του ομφάλιου λώρου, η πρώτη εισπνοή έρχεται με τη γέννηση, συχνά με την «σφαλιάρα» του μαιευτήρα, ενώ η τελευταία εκπνοή λέγεται επιθανάτιος ρόγχος.
Καθ’όλη την πορεία του ανθρώπου από τη γέννησή του έως και την έξοδο αυτής, υπάρχει ένας μοναδικός κυματισμός αναπνοών για τον καθένα ξεχωριστά, μεταξύ «υψηλού» και «χαμηλού» κραδασμού που συχνά εναλλάσσονται, σε ένα φάσμα από ρηχή αναπνοή, γρήγορη αναπνοή, διακεκομμένη, επιφανειακή, βαθειά, νεκροφάνειας άπνοια.
Τι είναι όμως αναπνοή; Η αναπνοή θεωρείται ως μια αυτόματη διαδικασία που ελέγχεται από τον εγκέφαλο και συγκεκριμένα από το εγκεφαλικό στέλεχος που είναι υπεύθυνο για απαραίτητες για τη ζωή λειτουργίες, όπως ο καρδιακός παλμός και ο κιρκάδιος ρυθμός (Herrero & Mehta, 2018). Οι αλλαγές στην αναπνοή – για παράδειγμα, η αναπνοή σε διαφορετικό ρυθμό ή η συγκέντρωση της προσοχής-επίγνωσης σε αυτή– έχει αποδειχθεί ότι χρειάζεται την εμπλοκή διαφορετικών δομών του εγκεφάλου (Herrero & Mehta, 2018). Την ικανότητα αυτή δεν τη μοιραζόμαστε με τα ζώα. Ενώ ο άνθρωπος μπορεί να αλλάξει ηθελημένα την ταχύτητα της αναπνοής του, τα ζώα δεν είναι σε θέση να κάνουν το ίδιο, παρά μόνο ως απόκριση σε κινήσεις όπως το τρέξιμο και η ανάπαυση.
Η αναπνοή δεν λέει ποτέ ψέματα. Πάνω σε αυτή αποτυπώνονται όλες οι συναισθηματικές καταστάσεις (χαρά, ενθουσιασμός, θυμός, οργή, θλίψη, πένθος, τραύμα, ηδονή), σε συνειδητό επίπεδο, ασυνείδητο, ακόμα και ονειρικό. Η ικανότητα συνειδητής ηθελημένης ρύθμισης της αναπνοής, προκαλεί πρόσβαση και συγχρονισμό ανάμεσα σε διαφορετικές εγκεφαλικές περιοχές και αυτές οι επιγνώσεις-γέφυρες μπορούν να μας βοηθήσουν να αποκτήσουμε μεγαλύτερο συναισθηματικό έλεγχο, συγκέντρωση και γαλήνια αταραξία. Έχει αποδειχθεί πως η συνειδητή αναπνοή έχει τη δύναμη να αλλάξει τον εγκέφαλο (Herrero & Mehta,
2018).
Connected Η μέθοδος Breath
Η μεταμορφωτική αναπνοή (Kravitz, 1999) είναι μια διαδικασία κατά την οποία ο θεραπευόμενος σε μια συνεδρία διάρκειας 60 λεπτών, μαθαίνει να αναπνέει ολοτροπικά – η ολοτροπική αναπνοή ανακαλύφθηκε τη δεκαετία του 1970 από τους επιστήμονες και ερευνητές Dr Stanislav Grof και Christina Grof (Grof & Grof, 2010) – ρυθμικά σε μια κυκλική κυματώδη κίνηση, ανεξαρτήτως των συναισθημάτων, εμποδίων, αντιστάσεων, σαμποτάζ, αναμνήσεων, τραυμάτων, προσδοκιών και ψυχοσωματικών συμπτωμάτων που θα αναδυθούν. Το άτομο βρίσκεται ως επί το πλείστον σε ξαπλωτή θέση και υπάρχει συνοδεία μουσικής, ώστε να διευκολυνθεί η όλη διαδικασία. Ο θεραπευτής κατά τη διάρκεια της συνεδρίας ασκεί πιέσεις σε διάφορα όργανα και μύες του σώματος του θεραπευόμενου, συγχρονισμένος με το ρυθμό της αναπνοής του. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, μέσω της βαθιάς οξυγόνωσης των οργάνων, δημιουργείται ένα είδος μέθης. Όπως σε ένα χειρουργείο μπαίνει στον ασθενή η μάσκα με το οξυγόνο, έτσι κι εδώ είναι σαν να μπαίνει μια «μάσκα» οξυγόνου, δημιουργώντας την μέθη που προαναφέρθηκε, με φυσικό τρόπο.
Η αναπνοή είναι ένα γεμάτο «μπαλόνι ζωής» από τα γεννητικά όργανα ως τον θυρεοειδή αδένα, δηλαδή κοιλιακή-διαφραγματική αναπνοή μαζί με θωρακική. Όπως γεμίζει ένα ποτήρι νερό από κάτω προς τα πάνω, έτσι κι εμείς μαθαίνουμε να γεμίζουμε το σώμα με οξυγόνο από κάτω προς τα πάνω. Μέσω της βαθιάς οξυγόνωσης των σωματικών οργάνων, το άτομο μπαίνει σε μια υπνωτική ή διαλογιστική κατάσταση.
Ο θεραπευόμενος μαθαίνει να συνεχίζει να αναπνέει με επίγνωση σε οτιδήποτε αναδυθεί (μυρμήγκιασμα, ηλεκτρισμό, εφίδρωση, υποθερμία, σφίξιμο και ένταση σε σημεία του σώματος, ορμέμφυτο γέλιο, θλίψη, έντονο κλάμα, φόβο, θυμό, οργή κλπ). Καθόλη τη διάρκεια της διαδικασίας, γίνεται μια αποτοξίνωση σε σωματικό, ψυχικό και νοητικό επίπεδο. Τόσο κατά τη διάρκεια όσο και μετά το πέρας της συνεδρίας, μπορεί να υπάρξει κακοσμία στόματος, ιδρωτοποιών αδένων και αέρια. Επίσης μετά και για 48 ώρες ενδέχεται να παρατηρηθεί κακοσμία ούρων, έντονα όνειρα, αίσθηση ελαφρότητας και αναγέννησης.
Ο θεραπευτής συνταξιδεύει με τον θεραπευόμενο αναπνέοντας μαζί με τον ρυθμό του, προκαλώντας, οξύνοντας, μειώνοντας, αποφορτίζοντας καταστάσεις, συναισθήματα. Για παράδειγμα, όταν ο ασθενής σφίξει το σαγόνι και τη γροθιά του, ο θεραπευτής αντιλαμβάνεται την ανάδυση οργής και τον προτρέπει σε Tonen, σε μια εκτόνωση δηλαδή φωνητική ή και σωματική ((Kravitz, 1999), χρησιμοποιώντας στοιχεία του ιστορικού του. Επίσης, όταν ο θεραπευόμενος αναπνέει ρηχά, ο θεραπευτής αντιλαμβάνεται πιθανή θλίψη και τον προτρέπει σε διαφορετικό Tonen.
Περίπου στο τελευταίο 15λεπτο αναγνωρίζεται η προσπάθεια του θεραπευόμενου καθώς και τα κεντρικά σημεία του αναπνευστικού ταξιδιού, και ο τελευταίος αφήνεται να επιστρέψει στη δική του αυθόρμητη μη ελεγχόμενη αναπνοή, ρίχνοντας τους παλμούς έχοντας τη ζέστη και την εμπερίεξη μιας κουβέρτας. Γαληνεύει και μπαίνει σε κατάσταση διαλογισμού, συνειδητού ή ασυνείδητου οραματισμού, ύπνου και ενίοτε ολιγόλεπτης άπνοιας.
Η επαναφορά γίνεται σταδιακά και με ήρεμη φωνή προτρέπεται η εστίαση και η σταδιακή γαλήνια κίνηση των άκρων και του κεφαλιού, η αίσθηση του σώματος στο εδώ και τώρα με αποδοχή, έως το άνοιγμα των ματιών. Σε αυτό το σημείο ο θεραπευτής εμπεριέχει τον θεραπευόμενο με ησυχία- σιωπή. Εάν ο θεραπευόμενος επιθυμεί έντονα να μοιραστεί κάτι από το θεραπευτικό ταξίδι του, ο θεραπευτής είναι ανοιχτός σε αυτό, αν και συνήθως προτείνεται η ησυχία, ώστε την επόμενη φορά να συζητηθεί πώς το βίωσε, τι αντίκτυπο είχε σε αυτόν τις επόμενες μέρες, σκέψεις και συναισθήματα που γεννήθηκαν, με κύριο εργαλείο τη σχεσιακή ψυχοθεραπευτική γνώση. Ακολουθεί δηλαδή μια ψυχοθεραπευτική συνεδρία, ώστε να αναλυθούν όλα τα σημαντικά σημεία της συνεδρίας των αναπνοών και των δυσκολιών και αντιστάσεων που ανέκυψαν στον θεραπευόμενο με βάση το ιστορικό του, ώστε να γίνει σωστή εμπερίεξη και θεραπεία σε βάθος. Στόχος είναι με το πέρασμα του χρόνου ο θεραπευόμενος σταδιακά να μάθει να αναπνέει και εκτός θεραπευτικού δωματίου, ενσωματώνοντας τη διαφραγματική αναπνοή στην καθημερινότητά του.
Andreas Galiatsatos 